Byczyna

Dalekie Obserwacje z Byczyny

Pagórkowaty teren północnej części województwa opolskiego należy geograficznie do Wysoczyzny Wieruszowskiej i Progu Herbskiego, to dobre miejsce do dalekich obserwacji. Należy jednak zaznaczyć, że widoki z tej części naszego kraju będą ograniczone (z małymi wyjątkami) jedynie do pasma Jesioników i Masywu Śnieżnika.

Panorama ze wzgórz położonych w rejonie Byczyny w kierunku Jesioników

Na temat dalekich obserwacji z północnej części Opolszczyzny pisałem już przy okazji obserwacji z okolic Kluczborka (link) i Byczyny (link) jednak potencjał tej okolicy jest większy niż się tego spodziewałem, a uświadomił mi to pan Jacek Pietrucha, któremu serdecznie dziękuję za wskazanie dobrych punktów widokowych w tym rejonie.

Zanim zaprezentuję jakiekolwiek zdjęcia chciałbym odnieść się do warunków meteorologicznych w jakich wykonano tą daleką obserwacją. Wybierając się w teren korzystamy z prognoz pogodowych, ale mankamentem prognozy jest oczywisty fakt, że prognoza to tylko prognoza i jest duże prawdopodobieństwo, że nie będzie miała ona odzwierciedlenia w warunkach jakie zastaniemy w terenie. Tutaj chciałbym pokazać meteorogram z portalu Meteo.pl, który od wielu lat dostarcza dosyć precyzyjnych  prognoz, jednak nie zawsze się sprawdzających, co dotyczy również innych dostawców prognoz meteo. Nie ma prognoz idealnych i jedynym rozwiązaniem dla dalekiego obserwatora jest poleganie na swojej intuicji oraz wiedzy nabytej w czasie wcześniejszych obserwacji.

Meteorogram darmowej prognozy pogody dla miasta Opole dostępnej na Meteo.pl dla dnia 02.01.2022, wygenerowany poprzez oprogramowanie Met Office (narodowy serwis meteorologiczny Wielkiej Brytanii), czerwony prostokąt zawiera opisywany wycinek czasowy prognozy

Powyższy meteorogram dotyczy miasta Opole, które leży na linii obserwacji pomiędzy Byczyną a Jesionikami. Drugiego stycznia 2022 roku wg prognozy Meteo.pl dla Opola to dzień, w którym nastąpi duże zmniejszenie ciśnienia atmosferycznego. Ustąpienie wyżu uruchomi napływ powietrza z południa, a co za tym idzie będzie wiał fen. Aczkolwiek prognoza sugeruje, że przy gruncie wiatr będzie południowy ale w porywach nie przekraczający około 30 km/h. Zachmurzenie wysokie będzie przechodzić w zachmurzenie niskie, przy czym obydwa typy zachmurzenia będą zajmować od 6 do 8 oktantów nieba. Temperatura jak to zwykle jest przy wiatrach fenowych - mocno dodatnia jak na styczeń. Natomiast prognozowana wilgotność powietrza o dziwo wysoka jak na wiat fenowy, prognozowane 90% w dzień i wieczorny spadek tej wartości do około 80% wydawał się mi dosyć dziwny. Ogólnie rzecz ujmując - warunki do dalekich obserwacji miały być słabe lub bardzo słabe. Taki obraz kreowała nam prognoza.

 

Nos dalekiego obserwatora mówił mi jednak coś zupełnie innego i popołudniem pojechałem w teren, gdzie zastałem zupełnie inne warunki atmosferyczne. Niestety nie dysponuję archiwalnymi danymi dla Opola, dlatego zobrazuję charakterystykę faktycznych warunków meteorologicznych danymi z lotnisk w Katowicach i we Wrocławiu. Warunki atmosferyczne na linii obserwacji w Opolu nie będą odbiegać znacząco od zaprezentowanych z tych dwóch lotnisk.

 

Prognoza faktycznie dobrze zobrazowała wyraźny spadek ciśnienia, ale źle skalkulowała wiatr. W rejonie Byczyny po południu było bardzo wietrznie, prędkość wiatru w porywach była faktyczną prędkością wiatru bez porywów, wiatr w Katowicach wiał ze stałą prędkością około 20 km/h, a we Wrocławiu było to około 30 km/h. Kierunek wiatru nie był też południowy a wyraźnie południowo zachodni. Od prognoz odbiegała również wilgotność powietrza, czyli najważniejszy czynnik wpływający na warunki do dalekich obserwacji. We Wrocławiu przy gruncie wynosiła ona wieczorem około 70% a w Katowicach około 80%, czyli mniej niż zakładała prognoza. Najbardziej jednak od prognozy odbiegała temperatura. Prognozowano od + 8 do +10 stopni Celsjusza, a w rzeczywistości w Katowicach temperatura oscylowała koło zera stopni, a we Wrocławiu było to około +3 stopnie Celsjusza. Ta niższa wilgotność powietrza, niższa temperatura i silniejszy wiatr (od prognozowanych) zaowocowały tym, że para wodna zawarta w powietrzu nie miała warunków do kondensacji, dzięki temu powietrze było przejrzyste. 

 

Powyższą analizę warunków meteorologiczny przedstawiam nie po to by udowodnić, że prognozy są bezużyteczne, wręcz przeciwnie - są, i to bardzo. Jednak każda prognoza powinna być przez obserwatora konfrontowana z warunkami zastanymi w terenie. Dzięki temu można nauczyć się przewidywania dobrych warunków do dalekich obserwacji i korygowania prognoz o wcześniej zdobytą wiedzę praktyczną. Gdy zaczynałem przygodę z dalekimi obserwacjami 5 na 10 wypraw kończyło się fiaskiem, dzięki metodzie prób i błędów oraz konfrontacji prognoz z własnym doświadczeniem dzisiaj 9 na 10 kończy się sukcesem.

 

Poniższe zdjęcia wykonano 02.01.2022 roku z bezimiennego wzgórza zlokalizowanego na południe od Byczyny. Interaktywną symulację widoku można zobaczyć tutaj.

Wał chmur fenowych ponad Jesionikami, ogniskowa 300 mm [fot. 9,4 mpx]

Jesioniki i Elektrownia Opole widziane z okolic Byczyny, ogniskowa 300 mm [fot. 9,4 mpx]

Masyw Keprnika w Jesionikach widziany z okolic Byczyny, ogniskowa 300 mm [fot. 13,1 mpx]

Masyw Śnieżnika widziany z okolic Byczyny, ogniskowa 300 mm [fot. 14,7 mpx]

Lokalizacja miejsca obserwacji

Pole widzenia z Byczyny w kierunku Sudetów Wschodnich

Źródła danych:

• Symulacja www.udeuschle.de
• Symulacja www.heywhatsthat.com
• Mapy programu Google Eartch i Google Maps 
• Mapy www.openstreetmap.org
• Mapy www.geoportal.gov.pl
• 500 mm 2016/07/ Maciejów koło Kluczborka
• 500 mm 2020/08/ Ciecierzyn koło Byczyny
• Wikipedia Wysoczyzna Wieruszowska (pol.)
• Wikipedia Próg Woźnicki (pol.)
• Wikipedia Byczyna  (pol.)
  
• Meteo.pl / metorogram modelu UM dala 02.10.2022 r.
• metoffice.gov.uk
• metar-taf.com/pl/EPWR 
• metar-taf.com/pl/EPKT