Ligota Dolna koło Gogolina - Wapiennik Ikar

Tym razem zaprezentuję widoki z kamienistego wzgórza nieopodal Ligoty Dolnej w Masywie Chełma. Również tutaj mamy do czynienia z niecodziennymi dalekimi widokami i wyjątkowym miejscem. Jednak w tym przypadku przyczyną owej wyjątkowości jest historia...

Krapkowice na tle Sudetów, widok z Ligoty Dolnej

Na kamienistym wzgórzu zwanym Ligocką Górką, tuż za wioską wznosi się, widoczny z daleka, wapiennik zwany "Ikarem". Jest on widoczny niemal z całej okolicy, ponieważ Ligocka Górka wznosi się 50 m ponad Ligotę Dolną, a przy odpowiedniej pogodzie można dostrzec go z Sudetów. Wapiennik oczywiście obsługiwał kamieniołom wapieni, które wypalano na wapno i tu historia się zaczyna... 

Ligocka Górka zbudowana jest z trasowych wapieni, maja one budowę warstwową, a warstwy w postaci "płyt" grubych od kilkudziesięciu do kilku cm, zalegają niemal płasko, a ich lekkie, kilkustopniowe nachylenie w stronę północną jest niemal niedostrzegalne. W czasie eksploatacji kamieniołomu przed II Wojną Światową wykorzystywano ten fakt i ściągano skałę warstwa po warstwie. W ten sposób płaskie wzgórze stało się jeszcze bardziej płaskie. Aż w roku 1926 za sprawą rodziny von Francken-Sierstorpff miejsce to zostaje adaptowane na lotnisko szybowcowe. W 1936 roku powstaje w Ligocie Dolnej nowy pas startowy dla samolotów silnikowych oraz całe zaplecze lotniska, w postaci hangaru,  budynków zaadaptowanych na kwatery, stołówki i warsztatów. W kwietniu 1937 roku dotychczasowy gospodarz lotniska czyli Deutsche Luftsportverband (Niemiecki Związek Lotniarstwa Sportowego) zostaje przekształcony w paramilitarną organizację Nationalsozialistisches Fliegerkorps (Narodowosocjalistyczny Korpus Lotniczy) w skrócie NSFK. W 1938 r. zakończono eksploatację pieca wapienniczego, a na jego ścianie frontowej umieszczono płaskorzeźbę Ikara ze swastyką w nogach i napisem NSFK w postaci aureoli ponad głową. Według rożnych przekazów tym sposobem wapiennik został przekształcony w pomnik NSFK lub upamiętniono pilota szybowca, który rozbił się właśnie na tym wapienniku. Za pomnikiem przemawia logo NSFK, ale według moich ustaleń początek lądowiska znajdował się kilkadziesiąt metrów na północ od wapiennika. Więc tragiczna śmierć lotnika też mogła mieć miejsce właśnie tutaj. W 1938 roku lotnisko nieopodal wapiennika stało się wojskowym lotniskiem Luftwaffe dla bombowców, a w Ligocie pojawiło się kilkadziesiąt samolotów. Podobnie w stało się na sąsiednich lotniskach w Siedlcu, Otmęcie i Kamieniu Śląskim. Lotniska te podlegały Czwartej Flocie Powietrznej Południowo-Wschodniej (Luftflotte 4 Südost) której dowódcą był mjr Wolfram von Richthofen (kuzyn "Czerwonego Barona"!). Należy również dodać, że to właśnie między innymi bombowce stacjonujące w Ligocie Dolnej zbombardowały Wieluń rozpoczynając II Wojnę Światową. Brały też udział w nalotach na krakowskie lotnisko znajdujące się obecnie w dzielnicy Rakowice. Po II Wojnie Światowej istniejącą tu infrastrukturę lotniczą wykorzystywano aż do 1961 roku, a pierwsze szlify zdobywali tu tacy piloci sportowi i lotów doświadczalnych jak Andrzej Abłamowicz i Edward Makula. A wszytko to działo się w cieniu Ikara górującego nad lotniskiem w Ligocie Dolnej.

Wapiennik Ikar

A teraz nieco inna historia, już bardziej współczesna i nie w cieniu Ikara, lecz ponad nim. Okolice wapiennika są jedną z kolebek dalekich obserwacji, podobnie jak reszta masywu Chełma, lecz nie każdy o tym wie. Płaska powierzchnia skalna za wapiennikiem, z której startowały niegdyś szybowce, a która ocalała od eksploatacji w kamieniołomie służyła i służy dalej jako świetne miejsce do dalekich obserwacji. Właśnie tutaj odbyło się jeden z pierwszych zlotów w historii dalekich obserwacji, a trzeba zaznaczyć, że były to rok 2009 i dalekie obserwacje dopiero się rozwijały, chyba nikt nie wiedział wtedy w jakim kierunku, nikt też nie spodziewał się, że kiedykolwiek z terenu Polski można osiągnąć 200 km w tym "sporcie". Wszystko działo się za sprawą grupki fotoamatorów, odkrywających punkty widokowe i miejsca, z których ktoś kiedyś coś widział. Dziś ta grupka to "starzy wyjadacze" w świecie dalekich obserwacji, Roberta J. przecież nikomu przestawiać nie muszę, a Rafał K., Northwood oraz Leon też mają nieoceniony wkład w rozwój dalekich obserwacji. Tutaj należało by dodać, że po raz kolejny wapiennik Ikar jest świadkiem rodzenia się nowego rozdziału w historii, tym razem historii fotografii.

 Wapiennik Ikar

Poniższe zdjęcia wykonano wieczorem 15.03.2020 r. ze ściany kamieniołomu znajdującego się za wapiennikiem. Wysokość punktu obserwacji wynosi 300 m n.p.m., a interaktywną symulację widoku można obejrzeć tutaj. Do fotografowania wykorzystano fakt iż słońce w tym dniu zachodziło za południowa częścią Gór Bardzkich, w rejonie Kotliny Kłodzkiej. Dzięki temu po całkowitym zachodzie słońca kontrast pomiędzy już nieoświetlonymi górami, a jasnym jeszcze niebem, wzrósł wielokrotnie odsłaniając wydatnie kształty pasm sudeckich i mniej efektownie Przedgórza Sudeckiego.

Wysoki Jesionik z Pradziadem w roli Głównej [fot. 24,2 mpx]

Wysoki Jesionik, Masyw Śnieżnika oraz Góry Rychlebskie (Złote) [fot. 20,9 mpx]

Góry Rychlebskie (Złote) i Góry Bardzkie [fot. 18,5 mpx]

Góry Bardzkie, Góry Stołowe i Góry Sowie widzialne ze ściany skalnej przy wapienniku Ikar [fot. 13,2 mpx]

Krapkowice na tle Gór Bardzkich i Gór Stołowych, ogniskowa 300 mm [fot. 10 mpx]

Wzgórza Strzelińskie [fot. 9,5 mpx]

Ślęża widziana ze ściany skalnej przy wapienniku Ikar [fot. 6 mpx]

Pole widzenia z wapiennika Ikar w kierunku Sudetów


Wyświetl większą mapę

Lokalizacja punktu obserwacji

Źródła danych:

• Symulacja www.udeuschle.de
• Symulacja www.heywhatsthat.com
• Symulacja www.app.photoephemeris.com
• Mapy programu Google Eartch i Google Maps 
• Mapy www.openstreetmap.org
• Mapy www.geoportal.gov.pl
• Mapy www.emimaps.emitel.pl
• Dalekie obserwacje Spotkanie obserwacyjne GSA na Górze Św. Anny - fotorelacja
• Dalekie obserwacje Gory Sowie z Ligockiej Górki (Ikar)
• Dalekie obserwacje Ślęża z Ligockiej Górki (Ikar)
• Dalekie obserwacje Szczeliniec Wielki widziany z Ligockiej Góry
• Wikipedia Johannes von Francken-Sierstorpff (niem.)
• Wikipedia Mary Knowlton von Francken-Sierstorpff (niem.)
• Wikipedia Deutscher Luftsportverband (niem.)
• Wikipedia Nationalsozialistisches Fliegerkorps (niem.)
• Wikipedia Wolfram von Richthofen (pl.)
• Wikipedia Bombardowanie Wielunia (pl.)
• Wikipedia Andrzej Abłamowicz (pl.)  
• Wikipedia Edward Makula (pl.)
• Wikipedia Edward Makula (ang.)
• www.polska-org.pl (Ikar z Ligoty Dolnej)
• www.fotopolska.eu (Lotnisko szybowcowe Ligota Dolna)