Puy de Dôme

Nie od dziś wiadomo, że Polska pod względem miejsc do dalekich obserwacji nie jest urodzajną krainą. Mamy wielu dobrych i doświadczonych dalekich obserwatorów, ale ukształtowania terenu nie pokonamy. Najczęściej fotografujemy Tatry i Sudety z punktów wysuniętych o 100-150 km na północ od nich. Rzadziej trafiają się obserwacje z przedziału 150-200 km, a obserwacje Tatr z odległości większej niż 200 km zdarzają się niezmiernie rzadko. Również z wyższych pasm górskich takich jak Bieszczady, Tatry i Karkonosze obserwacje powyżej 200 km nie zdarzają się często i wedle znanej wiedzy z terenu polskiej ich części nigdy nie przekroczą 300 km. Zupełnie inny obraz dalekich obserwacji przedstawia się we Francji. Dlatego dawno dawno temu wybrałem się tam z kolegami na obserwacje.

Wulkaniczny krajobraz pasma górskiego Chaîne des Puys (północna część Masywu Centralnego, Francja)
widoczny z Puy de Dôme (1464 m n.p.m.)

Patrząc na ukształtowanie terenu Francji, tak zupełnie amatorsko, widzimy, że pasm górskich jest tu sporo. Wysokie Pireneje na zachodzie, jeszcze wyższe Alpy na wschodzie, a pomiędzy nimi kilka niższych łańcuchów górskich w Masywie Centralnym i ogromna niemal płaska przestrzeń południowego wybrzeża. Nie można zapomnieć o Wogezach zlokalizowanych wzdłuż granicy Francji z Niemcami. Z nich również można fotografować Alpy z dużego dystansu. Takie ukształtowanie sprawia, że miejsc do dalekich obserwacji jest tu naprawdę multum i mogło by zabraknąć życia, żeby zrealizować wszystkie cele daleoobserwacyjne.

Krajobraz północnej część Masywu Centralnego zdominowany jest przez młode, wulkaniczne pasmo górskie Chaîne des Puys z najwyższym szczytem Puy de Dôme (wymowa) osiągającym 1464 m n.p.m. Całe to pasmo górskie jest niczym innym jak młodymi wulkanami bazaltowymi i trachybazaltowymi, żeby było ciekawiej są one uśpione, co oznacza, że mogą się jeszcze przebudzić. Początek zjawisk wulkanicznych, a co za tym idzie powstawania całego pasma górskiego rozpoczął się około 70 tys. lat temu, a ostania udokumentowana erupcja miała miejsce 4040 lat przed Chrystusem. Ponad typowymi stożkami wulkanicznymi góruje Puy de Dôme, jest to dla odmiany wulkan z zachowaną kopułą lawową, której nie rozerwała erupcja wulkaniczna. Tyle o geologi tego miejsca.

Puy de Dôme widziany od strony północno-wschodniej, autor: Alain Rigaïl (Creative Commons 2.0)

Górna stacja kolejki turystycznej na Puy de Dôme

 Obserwatorium OPGC na Puy de Dôme z antenami nadającymi sygnał radiowy

Puy de Dôme to miejsce bardzo liczne odwiedzane przez turystów. Tym, którzy nie lubią wpinać się pod górę wybudowano specjalna kolejkę, która w godzinę może przewieźć 1500 osób. Na szczycie góry znajduje się od 1877 r. obserwatorium "Observatoire de physique du globe de Clermont-Ferrand" (w skrócie OPGC), choć prosta stacja meteorologiczna działała tu już w 1874 roku. Jest to obserwatorium zajmujące się badaniami procesów wulkanicznych, sejsmicznych, geofizycznych i przede wszystkim meteorologicznych. Dzięki obserwatorium można na bieżąco śledzić temperaturę, wilgotność i kierunek wiatru na Puy de Dôme, a także kamerę internetową, ale o tym później.

Ukształtowanie pasm górskich otaczających łańcuch Chaîne des Puys jest dosyć niesprzyjające do dalekich obserwacji. Od zachodu i północy nie ma w zasadzie co obserwować. Widoki kończą się gdzieś na płaskowyżach bez żadnych charakterystycznych punktów. Od południa widok ogranicza pobliski masyw Monts Dore z najwyższym szczytem Masywu Centralnego - Puy de Sancy (1885 m n.p.m.), będącym znacznie wyższym niż Puy de Dôme (1464 m n.p.m.). Od wschodu widok na Alpy zasłonięty jest przez masyw gór Livradois osiągających 1200 m n.p.m. i masyw gór Forez osiągających 1600 m n.p.m. Jednak  niewielkie obniżenie terenowe w górach Livradois pozwala obserwować Mont Blanc (4809 m n.p.m) z 303 km. Niestety nie udało mi się uwiecznić tego widoku, jednak dzięki kamerze internetowej na Puy de Dôme można go obejrzeć. Kamera transmituje obraz w marnej rozdzielczości 800x600 px, ale mimo to bez problemu da się dostrzec Mont Blanc. Interaktywną symulację widoku w tym kierunku można zobaczyć tutaj.

Tablica informacyjna na szczycie Puy de Dôme z panoramą widoku w kierunku Mont Blanc, 303 km !

 Mont Blanc zaznaczony strzałką (303 km) widziany z kamery internetowej na Puy de Dôme, daty wykonania znajdują się na górze każdego ze zdjęć, źródło: www.obs.univ-bpclermont.fr/opgc/webcam

  Mont Blanc zaznaczony strzałką (303 km) widziany z kamery internetowej na Puy de Dôme, daty wykonania znajdują się na górze każdego ze zdjęć, źródło: www.obs.univ-bpclermont.fr/opgc/webcam

Pole widzenia ze szczytu Puy de Dôme

Wyświetl większą mapę
Lokalizacja  Puy de Dôme

Lokalizacja  Puy de Dôme

Źródła danych:

• Symulacja www.udeuschle.de
• Symulacja www.heywhatsthat.com
• Mapy programu Google Eartch i Google Maps 
• Mapy www.openstreetmap.org
• Mapy www.geoportail.gouv.fr 
• Wikipedia Massif central (fr.) 
• Wikipedia Puy de Dôme (fr.)
• Wikipedia Chaîne des Puys
• Wikipedia Observatoire de physique du globe de Clermont-Ferrand (fr.)
• Wikipedia Panoramique des Dômes (fr.)
• Wikipedia Lava dome (ang.) 
• Wikipedia Monts du Forez (fr.) 
• Wikipedia Livradois (fr.)
• Wikipedia Monts Dore (fr.)  
• Wikipedia Puy de Sancy (fr.)
• Wikipedia Mont Blanc (pol.)
• Alain Rigaïl, commons.wikimedia.org (Puy-de-Dôme) 
• www.volcano.si.edu (Chaîne des Puys)
• www.obs.univ-bpclermont.fr (OPGC webcam)